Wondzorg

De vaste verpleegkundige is de verpleegkundige die doorgaans het meest langsgaat bij de patiënt. Onder doorgaans wordt verstaan de verpleegkundige die de meeste keren bij de patiënt komt.

Een referentieverpleegkundige mag mondeling advies geven. De referentie verpleegkundige inzake wondzorg brengt aan de arts die de wondzorg superviseert schriftelijk verslag uit over de evolutie van de wonde. Een kopie van dit verslag dient bewaard te worden in het verpleegdossier van de referentie verpleegkundige en in het wondzorgdossier van de aanvragende beoefenaar van de verpleegkunde.

Een arts kan mondeling advies geven. Van het mondeling advies moet een inhoudelijke weerslag terug te vinden zijn in het verpleegdossier.

Na 21 dagen begint de periode van complexe wondzorg.  Vanaf dan start de telling opnieuw en kan er maximaal 20 maal per kalendermaand de verstrekking toezicht op verband zonder verbandwissel worden aangerekend (complexe wondzorg).

Afhankelijk van de tijdsindicatie behoort deze verstrekking tot complexe wondzorg of één van de categorieën van de bijkomende verstrekking complexe wondzorg.

Indien het gaat om een ‘bijkomende verstrekking complexe wondzorg’ dient hiervoor een kennisgeving te gebeuren bij de adviserende geneesheer.

Wondzorg is een B1 handeling en behoort tot de verantwoordelijkheid van de verpleegkundige..

Dit wil zeggen dat verpleegkundigen aansprakelijk zijn voor de handelingen die zij uitvoeren. Indien een verpleegkundige niet akkoord gaat met het advies, is dialoog met de arts nodig. Duidelijke argumentatie in het wondzorgdossier is nodig.

Bij de bijkomende verstrekkingen complexe wondzorg gaat het over de totale duur per verzorgingsdag.

Ja

Als verpleegkundige raadpleeg je de resultaten van de vorige ‘pijn- en wond-evaluatie-instrumenten en inzichten’ en vergelijk je deze met een nieuwe beoordeling. Op basis van de twee beoordelingen kan je spreken over een verslechtering, verbetering of een status-quo van de wonde. 

Tijdens een zelfde zitting, mogen verschillende wondzorgen (eenvoudige / complexe) gecumuleerd worden binnen de limieten van het dagplafond.

Neen.

De tijdsregistratie start bij een wondverzorging en dit enkel voor de tijdsduur van de wondzorg. Alles wat te maken heeft met de voorbereiding van de wonde zoals het klaarzetten van het materiaal, het laten weken van de wonde, het opruimen van het materiaal, telt niet mee in het kader van de tijdsregistratie. 

De doelstelling van elke wondzorg is een verbetering van de wonde na te streven. In uitzonderlijke gevallen kan een status-quo een doelstelling (geen verandering in de toestand van de wonde) zijn. Bijvoorbeeld bij de chronische verzorging van een suprapubische sonde of bij comfortzorg (ongeneeslijke wonden).

Als de doelstelling een status quo is, en deze doelstelling is bereikt, dan hoeft er geen referentie verpleegkundige wondzorg langs te gaan. Indien de doelstelling ‘een verbetering’ is en er is een status quo of een verslechtering, dan dient de referentie verpleegkundige wondzorg om de 6 weken langs te gaan of moet het advies van een arts gevraagd worden.

Er dient geen apart wondzorgdossier te zijn wanneer het over dezelfde soort wonden gaat (zelfde oorzaak / aard). In het dossier moeten de beschrijving en de evolutie van de wonden wel terug te vinden zijn, ongeacht hun identieke oorzaak.

Bij verschillende wonden (verschillende aard, verschillende oorzaken) is een apart wondzorgdossier nodig.

Ja, er is inderdaad een nieuwe wondzorgnomenclatuur.

Deze gaat in voege op 01/12/2022. 

Neen, er is  niets gewijzigd.

“Het debrideren van decubituswonden” is een C-handeling (LINK 18 JUNI 1990. - Koninklijk besluit houdende vaststelling van de lijst van de technische verpleegkundige verstrekkingen en de lijst van de handelingen die door een arts aan beoefenaars van de verpleegkunde kunnen worden toevertrouwd, alsmede de wijze van uitvoering van die verstrekkingen en handelingen en de kwalificatievereisten waaraan de beoefenaars van de verpleegkunde moeten voldoen + art.5 + bijlage II).

Dit zijn handelingen die door artsen aan verpleegkundigen worden toevertrouwd.

Onder debridement wordt verstaan “het verwijderen van necrotisch weefsel, fibrineus beslag en ander wonddébris”. Het debrideren van alle andere wonden buiten een decubituswonde is geen c-handeling. Het wegnemen van andere necrose voor andere wonden blijft een B1 handeling. Een debridement hoort tot wondzorg. 

Het is de verantwoordelijkheid van elke verpleegkundige om bij de opstart van de wondzorg doelstellingen te bepalen. Deze doelstellingen kunnen aangepast worden door de referentie verpleegkundige wondzorg / arts uiterlijk 6 weken na het verlenen van de eerste verstrekking wondzorg en vervolgens na elke periode van maximaal 6 weken behandeling van de wonde. Elke referentie verpleegkundige wondzorg dient deze doelstellingen alsook het verloop van de wondzorg te omschrijven en evalueren.

Het is de verantwoordelijkheid van de vaste verpleegkundige om het advies van de referentie verpleegkundige wondzorg / arts in het verpleegdossier op te nemen.

Aard van de wonde: type wonde en klinisch diagnostische omschrijving,  medische context bij de wonde, vermoeden van bijkomende infectie, achtergebleven vreemd materiaal in de wonde, …

Oorzaak van de wonde: door een ongeval, chirurgie, wonde gemaakt met welk object (mes, kettingzaak, stomp voorwerp, glasscherven, boor, machine), gesneden, opengerukt, pletwonde, schaafwonde, brandwonde, ulcera, chemisch veroorzaakte wonde, … .

Ja.

Stomaverzorging en wondzorg (na colostomie, gastrostomie, ileostomie, cystostomie, ureterostomie of tracheostomie) zijn twee verschillende zaken. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een geheelde en een niet-geheelde stoma:

• Een geheelde stoma is een stoma die volledig geheeld is en waarbij geen hechtingsmateriaal en huidletsels aanwezig zijn. Bij een geheelde stoma is geen wondzorg meer noodzakelijk. De verpleegkundige of de zorgkundige kunnen hierbij volgende taken opnemen: hygiënische reiniging van de stoma en het wisselen van het opvangzakje met de daarbij horende plaat. Hiervoor werd het nomenclatuurnummer ‘verzorging van een geheelde stoma, zonder dat wondzorg noodzakelijk is’, gecreëerd.
  • Zorgkundigen zijn bevoegd om hygiënische zorg te verlenen aan een geheelde stoma, waarvoor geen wondverzorging nodig is.  
  • De hygiënische verzorging van een geheelde tracheostomie, zonder tracheale tube kan uitgevoerd worden door een zorgkundige.  
  • Een tracheostomie met een tracheale tube waarvan de stoma nog niet geheeld is, mag niet door een zorgkundige verzorgd worden.  

• Een niet-geheelde stoma (met hechtingen of met peristomale wonden of letsels) behoort tot de wondzorg (eenvoudige of complexe wondzorg). Deze zorg wordt enkel uitgevoerd door de verpleegkundigen.

• Voor de nomenclatuurnummers 429354, 429472, 429575, 429671, 429774 (verzorging van een geheelde stoma, zonder dat wondzorg noodzakelijk is) is er geen voorschrift en kennisgeving nodig.

​​​​​​​

• Een nefrostomie is een specifieke verzorging die men niet kan herleiden tot een stoma en behoort tot de complexe wondzorg.

Indien het om een eerste periode van 6 weken gaat, dient uiterlijk 6 weken na het verlenen van de eerste verstrekking wondzorg een bezoek van een referentie verpleegkundige wondzorg plaats te vinden. Het verslag hiervan wordt opgenomen in het verpleegdossier.

De referentieverpleegkundige wondzorg brengt aan de arts die de wondzorg superviseert schriftelijk verslag uit over de evolutie van de wonde.

Indien het gaat om een volgende periode van 6 weken dient enkel bij een verslechtering van de wonde of bij een status-quo die niet voldoet aan de doelstelling van de zorgen (cf. bovenstaande vraag en antwoord), het advies van een referentie verpleegkundige wondzorg / arts  te worden ingewonnen. Vrijstelling bij status-quo kan enkel indien de doelstelling de uitzonderingen bevat, zoals chronische wondzorg bij suprapubische sonde of comfortzorg (ongeneeslijke wonden). Het verslag van de referentie verpleegkundige wondzorg wordt opgenomen in het verpleegdossier en wordt doorgestuurd naar de arts die de wonde superviseert.

Wondranden en wondomgeving kunnen opstaand, geïrriteerd of verweekt zijn, rood zien, … . Letsels of verschillende wonden, kunnen ook een diffuus verspreid beeld vertonen. Hierbij is een duidelijke omschrijving of registratie van afmetingen (lengte, breedte en diepte), moeilijk. Diffuse verspreiding van letsels ziet men bijvoorbeeld bij de ‘tache blanche’ van veneuze ulcera of bij zware lymfepathologie. Deze verschillende wondjes kunnen onder één wondzorgbeschrijving gezet worden.

Neen, in het KB staat vermeld: 'aanwezigheid van de vaste verpleegkundige tijdens het bezoek van de referentieverpleegkundige wondzorg'.  

De vaste verpleegkundige mag aanwezig zijn tijdens het bezoek van de arts maar kan dit niet factureren. 

Indien bijvoorbeeld twee of meer complexe wondzorgen samen in aanmerking komen voor de bijkomende verstrekking complexe wondzorg, wordt één basisverstrekking, één complexe wondzorg en één bijkomende verstrekking complexe wondzorg aangerekend.

Complexe wondzorgen, die niet in aanmerking komen voor de bijkomende verstrekking complexe wondzorg, kunnen gecumuleerd worden binnen de limieten van het dagplafond.

Cumul per verzorgingszitting mag niet, maar wel per verzorgingsdag.

De evaluatie van een wonde veronderstelt impliciet ook een evaluatie van de behandeling en alle opgesomde items in de richtlijn betreffende het wondzorgdossier.

De kennisgeving is een melding/opening van recht en is geldig voor maximum 3 maanden.

De wondzorg dient elke dag te voldoen aan de terugbetalingsvoorwaarden van de nomenclatuur. Bij een verhoging van de tijdsspanne ‘bijkomende verstrekking complexe wondzorg’ is een nieuwe kennisgeving nodig. Bij een verlaging van de categorie ‘bijkomende verstrekking complexe wondzorg’, is er geen nieuwe kennisgeving nodig.

Ja, deze gespecialiseerde adviezen kunnen meegeteld worden. Een schriftelijk verslag van dit advies wordt bijgehouden in het verpleegdossier. 

Het wondzorgverslag maakt deel uit van het verpleegdossier. Een verslag van de referentie verpleegkundige wondzorg dient bewaard te worden in het verpleegdossier van de referentieverpleegkundige en in het wondzorgdossier van de aanvragende beoefenaar van de verpleegkunde.

Een kopie van de kennisgeving is ter beschikking in het verpleegdossier en dient niet te worden doorgestuurd naar de behandelende arts.

De verpleegkundige beoordeelt op basis van de klinische parameters dat een wonde geen complexe wondzorg meer is maar een eenvoudige wonde, op voorwaarde dat de verpleegkundige verwacht dat deze wonde binnen 14  dagen genezen is. Indien dit het geval is, rekent zij een eenvoudige wondzorg aan. De wondzorg dient elke dag te voldoen aan de terugbetalings-voorwaarden van de nomenclatuur.

Voorlopig mag dit nog wel.  Dit zal in het kader van de Kwaliteitswet in de nabije toekomst wijzigen.

Indien het geheel van de complexe wondzorg (één of meerdere wonden) tijdens de verzorgingsdag meer dan 30 minuten duurt, wordt één complexe wondzorg gefactureerd én, in functie van de tijdsduur, wordt één van de 3 opgenomen categorieën van de ‘bijkomende verstrekking complexe wondzorg’ aangerekend.

De totale tijdsduur per dag van de wondzorg van de verschillende wonden samen, bepaalt deze categorie.

Het cumuleren van wondzorgen tijdens een zelfde verzorgingszitting mag binnen de limieten van het dagplafond.

Het betreft het cumuleren van eenvoudige wondzorgen, complexe wondzorgen of een combinatie van een eenvoudige met complexe wondzorg.

Bij gelijkaardige wonden is er geen opsplitsing van het verzorgingsplan. Bij niet-gelijkaardige wonden (bijvoorbeeld een ulcus en een skin tear) moet er een apart verzorgingsplan zijn.

In het verzorgingsplan vermeldt een verpleegkundige wat zij doet in het kader van de verzorging. Het verzorgingsplan wordt aangepast in functie van de evaluatie van de wonde.

Het is niet verplicht dat de referentie verpleegkundige wondzorg als eerste langsgaat, maar het kan.

Verpleegkundigen dienen uiterlijk na 6 weken na het verlenen van de eerste verstrekking wondzorg (eenvoudige of complexe) advies in te winnen aan een referentie verpleegkundige wondzorg of een arts.

Neen.

Ja. De volledige evaluatie is aangewezen op basis van de meest recente Evidence Based pijn-en wonde-evaluatie-instrumenten en inzichten.

• Voorbeelden van een pijn evaluatie instrument: Vas-schaal, Doloplus2 Visual Analog Scale -an overview | ScienceDirect Topics, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26757246/

• Voorbeelden van een wond-evaluatie-instrument: TIME (Extending the TIME concept: what have we learned in the past 10 years?* - Leaper - 2012 - International Wound Journal - Wiley Online Library)

Het KB stelt dat het beschikbaar stellen van gegevens voor de arts(en) betrokken bij de wondzorg (inclusief de foto) een wettelijke verplichting is, waar verpleegkundigen moeten aan voldoen en om terugbetaling van de wondzorg te verkrijgen.

Als er geen foto mag genomen worden door de patiënt, voldoet de verpleegkundige niet aan de voorwaarden van de nomenclatuur om terugbetaling van de zorg te kunnen krijgen.  Dit impliceert dat het volledige tarief ten laste is van de patiënt (zonder getuigenschrift voor verstrekte hulp). Bij weigering van de patiënt houdt de verpleegkundige nog steeds een wondzorgdossier bij.

De nomenclatuur verbiedt dit niet, maar het lijkt niet opportuun nog een adviesbezoek van een referentieverpleegkundige aan te vragen bij een wonde die de status ‘verbeterd’ heeft gekregen. 

Het is belangrijk dat verpleegkundigen ook bij forfaits correct de bestaande pseudocodes registreren. Dit is in het belang om een idee te krijgen over de zorgzwaarte van de patiënt maar ook om de opvolging van de wondzorg en de kwaliteit van de behandeling ervan te kunnen opvolgen.  

Er is geen apart informed consent nodig want dit is een wettelijke verplichting in het KB.

Neen, dit kan niet 

In deze situatie vraagt de patiënt een voorschrift voor de materialen om terugbetaling te bekomen (aan de arts).

Het delen van informatie kan enkel gebeuren via beveiligde tools. Deze beveiligde tools zijn geen vervanging van informatie die ook moet beschikbaar zijn in het verpleegdossier. Alle informatie moet in één dossier vermeld worden.

Het gaat over één patiënt: een bezoek is één bezoek, op één tijdstip. Eén adviesbezoek geldt voor verschillende wonden. Adviesbezoeken over verschillende wonden mogen in principe niet verspreid worden over verschillende dagen.

Als je als referentie verpleegkundige wondzorg een adviesbezoek doet naar aanleiding van bijvoorbeeld een skin tear, en de week nadien valt de patiënt uit bed en ontwikkelt hierdoor een decubituswonde, dan kan de referentie verpleegkundige een bijkomend advies verlenen en dit ook aanrekenen voor het advies betreffende de decubituswonde. Dit is enkel mogelijk in geval van een verschillende startdatum van de wonde. 

• Een referentie verpleegkundige is niet bevoegd om deze voorschriften tot terugbetaling van materialen, te schrijven. In deze situatie dient de patiënt een voorschrift te vragen aan de arts.

• De verpleegkundige kan het voorschrift opstellen, maar de arts dient dit te ondertekenen en is hier verantwoordelijk voor.

Wondzorg is een B1 handeling en behoort tot de verantwoordelijkheid van de verpleegkundige.

Indien een verpleegkundige op de hoogte is van de ingreep, dan is het de verantwoordelijkheid van de verpleegkundige, indien zij langsgaat, om het verband correct te observeren en in functie van de observatie en eventuele problemen, de juiste handelingen te stellen. De verpleegkundige contacteert achteraf de arts.

Indien het verband gedurende 7 dagen proper en droog blijft, is een foto van het gesloten verband niet nodig en kan de verpleegkundige de verstrekking ‘toezicht op de wonde zonder verbandwissel’ aanrekenen. Een foto van de wonde wordt pas genomen wanneer het verband verwijderd wordt.

Enkel zijn bezoek als er geen andere technische verstrekking wordt uitgevoerd.

Wanneer zij één of meer technische (bijvoorbeeld een inspuiting) of specifieke verpleegkundige verstrekkingen uitvoert mogen deze met een basisverstrekking aangerekend worden.

Ja, het  voorbeeld betreft een tijdelijke stop van zorg. Wanneer de patiënt opnieuw thuis is, wordt er opnieuw gestart met tellen. Dit wil zeggen dat er binnen de 5 dagen opnieuw een foto nodig is van de wonde.

De eerste verzorgingszitting van de betrokken wonde kan elke verstrekking van eenvoudige of complexe wondzorg betreffen, met inbegrip van de verstrekking ‘toezicht op het verband zonder verbandwissel’.

Dit impliceert dat de ‘teller’ start vanaf het eerste patiëntencontact in kader van de wondzorg.  

Een basisverstrekking en de verstrekking voor zijn/haar aanwezigheid.

Bij een forfait is de aanwezigheid van de vaste verpleegkundige tijdens het bezoek van de referentie verpleegkundige wondzorg inbegrepen.  

Bij continuïteit (aan te bevelen), neemt de nieuwe verpleegkundige de gegevens over van het bestaande dossier. De nieuwe verpleegkundige kan ook een volledig nieuw dossier opstarten, inclusief alle bijhorende verplichtingen. De telling van de verzorgingsdagen is per patiënt en lopen door.